CMLL

CMLL jest obecnie najstarsza działającą Federacją wrestlingu na świecie, chociażby z tego względu należy poświecić jej choć nieco uwagi, dlatego przedstawię jej krótką historię. Pod nazwą CMLL działa ta federacja dopiero od 1991r. wcześniej nazwa brzmiała EMLL(Empresa Mexicana de la Lucha Libre- czyli Mexican Wrestling Enterprise). Na wrestling w Meksyku a także w krajach Ameryki Południowej mówi się lucha libre-później jednak Lucha Libre nie tylko było innym oznaczeniem na Wresting ale także zaczęło być stylem odbiegającym od reszty wrestlingu. Początki C(E)MLL to rok 1933, kiedy to Salvador Lutteroth założył Federację zapaśniczą, która w założeniu miała być bardziej przyjemniejsza dla widzów, z opcjami wagowymi nie tylko heavy, a głównie żeby skupiać się na te mniejsze wagi. Wcześniej w Meksyku istniała Federacja zapaśnicza i ówczesny szef Francisco Lutteroth (nosił pseudonim Paco Alonso), pomógł swojemu wujkowi dając część profesjonalnych zawodników oraz później przekazując najstarszy pas w Meksyku jakim był Mexican National Heavyweight Champion(który istnieje od 1925r.). Jeszcze wtedy nie wiedział ze w EMLL Lutteroth odejdzie od normalnych zapasów i zrobi z Federacji rozrywkę jaką stał się wrestling. Pierwszą arena gdzie odbywały się walki była Arena Puebla, lecz ze względu na popularność szybko nowych aren przybywało, tak jak w końcu ta największa - Mexico. Pierwsza gala jaką zorganizowano odbyła się 21 września 1933r. i przeszła praktycznie nie zauważona, na niej odbył się turniej o pas Mexican Middle który wygrał Yaqui Joe. W końcu rok później EMLL bardziej rozreklamowało swój show pod nazwą Anniversary, który od tego momentu był co roku organizowany aż do teraz, main eventem są od pewnego czasu stypulacje hair lub mask match. Wtedy bardzo był reklamowany main-vent Stephane Berne vs Ray Ryan, szczególnie chodziło o Ryana który był znanym zapaśnikiem, wygrał jednak Berne i praktycznie na tym się jego kariera skończyła bo później zniknął z wrestlingu. W 34r. federacja wprowadziła kolejny pas Welterweight Mex., otworzono tez już małą szkołę ćwicząca przyszłych luchadores. W końcu lat 30-stych EMLL nawiązało współprace z NWA promotions Mexico, biorąc od NWA pasy NWA Middle, później kreując NWA Walter, chodziło głównie o wsparcie finansowe, NWA samo nie istniało jako Federacja jeszcze wtedy, ale promowało wrestling w Ameryce. W Meksyku jeżdżąc z galami oraz zarządzało pasami, jako Federacja oficjalnie zarejestrowana w 1948. Współpraca między EMLL a NWA zawiązała się na lata, a pasy Middle i Welter zostały już w EMLL na zawsze i działają do dziś. Te wszystkie współprace pozwoliły na coraz częstsze gale, i coraz to więcej zawodników, którzy w latach 30-tych były głównymi gwiazdami Federacji: Tarzan Lopez wspomniani już Yaqui Joe, Ray Ryan.
Lata 40-ste to już coraz bardziej dynamiczny rozwój EMLL, to tez początki takich późniejszych gwiazd/ikon jak El Santo czy Blue Demon. To właśnie w latach 40-stych zaczął się boom masek w Federacji. Maski pojawiły się szybko i to właśnie wrestlerzy w maskach byli najbardziej popularni, a więc coraz to nowi wrestlerzy zakładali maski, aż stało się to regułą. Maska to w Meksyku tradycja, przejęta od Indian, przeniesiona do wrestlingu zrobiła na Meksykanach furorę, obecnie nie wiadomo kto wpadł na pomysł żeby maski wprowadzić do EMLL, ale dzięki temu na gale zaczęły często zjeżdżać tłumy. Prawie każdy wrestler zakładał maskę, zaczęły być organizowane pierwsze walki o stypulacje które były ważniejsze niż walki o pas i cieszyły się ogromna popularnością, na corocznym Anniversary Show 43r. El Santo pokonał Bonalesa w pierwszej zorganizowanej stypulacji wtedy Hair. Zaczęły być powoli stypulacje Mask, kto raz stracił maskę nie mógł jej założyć, w przeciwnym razie nie mógł być luchadorem i walczyć w EMLL. Tracą maski zawodnicy którzy swoim zachowaniem albo podpadli, albo się nie starają, zawodnicy którzy w swojej historii robili dobre walki starali się dla Federacji i dużo wnosili, masek nie tracili. Powoli w Federacji zaczął być podział na heel i face-tutaj nazwanej rudos i technicos, popularny do dziś. W tym do feudów mieszanych tez dochodziło. Otworzono nowe hale dla gal jak Arena Coliseo w 1943r. z okazji tego otwarcia, na pierwszej gali doszło do klasyka El Santo vs Tarzan Lopez (wygranym przez Santo). Santo w tamtym okresie posiadał aż trzy razy Middle title oraz raz Walterweight, przegranych jego walk było bardzo mało, gwiazda numer jeden w Federacji, jak się okazało na długo. Lata 40-ste w EMLL, to także przerwa w organizowaniu największej gali w roku Anniversary, spowodowana II wojną światową, choć Meksyk nie brał udziału to oficjele fed. (rodzina Lutteroth) w ten sposób chcieli pokazać ze są przeciwko wojnie, a z drugiej strony wynajęcie hali Arena Mexico było drogie i później w latach 50-tych tez parę razy przez to nie zorganizowano gali szlagierowej. Także w latach 40-tych zaczęło być coraz więcej walk Tag-team organizowanych.
To właśnie w latach 50-tych praktycznie rozwinął się już do końca styl Lucha Libre jaki znamy do teraz. Walki w Tagach przeważały na galach, oczekiwano szybkich walk, widowiskowych, coraz częściej były też stypulacje trios. Pojawił się w końcu pod koniec lat50-tych pas Tag-team. Inna rzeczą było tez rzadkie bronienie pasów(średnio 3razy w roku) ale to obowiązywało już od początku, coraz więcej odbywało się walk mask vs mask. W latach 50-tych pojawił się obok El Santo, nowy zawodnik który zaczął, mimo tego ze przez większość kariery występował jako rudo, być bardzo popularny i bardzo dobry w ringu. Był to Blue Demon, który oczywiście prowadził feud z El Santo, raz jeden wygrywał a raz drugi. Blue Demon dostał w latach 50 ogromny push, co zaowocowało tym że w 1953r. na Anniversary Blue Demon pokonał El Santo (wygrał Mex welter, ale pas w tej walce nie był najważniejszy), i był pierwszym luchadorem, który wyszedł zwycięsko z feudu z Santo. Parę lat później już będą walczyć jako Tag-team i występować w kilkunastu filmach, gdyż obydwaj zawodnicy poza ringiem byli "aktorami" i się przyjaźnili. Pod koniec lat 50-tych wprowadzono też dywizje kobiet i pas mex women, pierwsza zwyciężczynią turnieju o pas była Isabel Romero, walki kobiet były jednak rzadkie nie budziły takiego zainteresowania, większe zainteresowanie widowni budziły skąpe hostessy które wprowadzały zawodników i oznajmiały o kolejnych rundach. Było co raz więcej walk ze stypulacja do 2zwycięstw, co stało się reguła i jest to do dziś najczęściej stosowane.
W tym okresie to promocja coraz to nowych zawodników, nowe gwiazdy które dostawały szansę i były mocno pushowane. Debiuty takich ikon meksykańskiego wrestlingu jak m. in. Dr. Wagner. W czołówce byli wtedy Pantera Negra, Karloff Lagarde, Rayo de Jalisco Rene Guadajaro, którzy zdobywali najważniejsze pasy. Coraz więcej różnych stypulacji walk, federacja też notuje małe turnee po innych krajach Ameryki Łacińskiej. Dużym feudem było zawodnictwo między El Santo a Lagarde zakończone zwycięstwem Santo i trzymania przez niego Middle, przez 4lata, jednak były to już lata zmierzchu Santo który najważniejsze walki przegrywał, starano się coraz to nowe gwiazdy wyłaniać, Santo częściej walczył w temach wpierw razem z Blue Demonem, później z Calisto. Blue Demon z Black Shadows były to jedne z lepszych temów w latach 60-tych. Był to jeszcze okres coraz większego zainteresowania reżyserów kina meksykańskiego na luchadorów i coraz więcej filmów gdzie grali wrestlerzy, szczególnie bohaterem i głównym aktorem był El Santo. Dużo tych filmów wychodziła jeszcze przez lata 70-te charakteryzowały się bijącą tandeta, ściąganiem horror-postaci często jak Frankenstein, Dracula itp. Jedynym plusem była promocja wrestlingu szczególnie ze w prawie każdym takim filmie były pokazane walki na ringu.
Na początku syn Lutterotha-Chavo czyli Salvador Lutteroth Jr przejmuje Federacje. Ojciec Lucha libre niedługo po tym umiera. A w Promocji jest wojna o stołki między synem, a jego kuzynem Paco Alonso (Francisco Lutteroth). Ostatecznie wygrał syn, jednak przez to Federacja przeżywała kryzys i część z promotorów CMLL nie chciała dalej pracować w takich okolicznościach i założyła w 1975r. nową Federacje UWA, do której przeszło paru wrestlerów z CMLL. Miała ona na celu konkurować z CMLL, od początku ta Federacja otworzyła się na Japonię i USA, tworząc nową jakość na scenie meksykańskiej, w Meksyku wówczas dużą gwiazdą tej Federacji był Canek. CMLL przez lata 70-te borykał się z problemami, był to także czas nowych gwiazd jak Perro Aguayo, Ringo Mendoga, Sangre Chicana, El Stanico. Mimo wszystko lata 70-te to słaby okres CMLL, starsze gwiazdy które przyciągały tłumy już rzadko występowały, nowe nie były tak atrakcyjne, sporo też w połowie lat 70-tych zabrała konkurencja.
EMLL musiał walczyć o pozycje pierwszej federacji w Meksyku i lata 80-te dały nowe gwiazdy. Zasadniczo nastąpiła zmiana pokoleniowa w wielu przypadkach, starszych zasłużonych luchadores zastępowali ich synowie. I tak odchodzących (na początku lat 80-tych) na emeryturę El Santo zastąpił jego syn El Hijo de Santo, Blue Demona - Blue Demon Jr., Dr.Wagnera - Dr.Wagner jr. itd.; Kilku z nich pokazało to jak ważna jest to rodzinna federacja i jak w Meksyku było i jest wiele rodzin składających się z wrestlerów bo prawie każdy z luchadores ma jakąś osobe z rodziny co też walczy. Nie mniej zmiana pokoleniowa wyszła na dobre, następcy pokazali szybko ze zastępują godnie starych wrestlerów, robiąc świetne walki i stając się wielkimi gwiazdami. Do nich dołączały nowe gwiazdy, świetni luchadores jak Atlantis, Negro Casas,El Dandy czy Fuerza Guerrera, Konnan czy Cien Caras. Ze względu na coraz częstsze i popularniejsze stajnie, wprowadzono też nowy pas trios title. Najważniejsze stajnie w tamtym czasie to: Los Infernales, Los Brazos i Villanos, które prowadziły ze sobą świetne feudy. Innymi feudami ważnymi były Negro Casas z El Hojo de Santo który też był w latach 90-tych i El Hijo został rudo na jakiś czas, El Hojo z Blue demon Jr., Wagner jr.-Atlantis. W tych latach ostatecznie to EMLL wygrało rywalizacje z UWA, które zeszło na margines i przestało się już liczyć, a w 1995r. rozpadło się, część pasów UWA zostało w promocjach Japońskich a część w Meksykańskich jako tzw; wolne pasy, do niedawna UWA Heavy posiadało właśnie CMLL.
Najważniejsze wydarzenia były już na początku, w Federacji znowu doszło do kłótni między promotorami, doprowadziło to do tego że Antonio Pena który był drugim co do ważności człowiekiem w EMLL odszedł wraz z paroma zawodnikami, głównie z młodymi talentami ze szkółki EMLL. Do tego Pena miał dużo do powiedzenia w Mexico City Lucha Libre Commission która to zarządzała pasami Mexican, dlatego zabrał ze soba min; Mexican Heavy title. Lutteroth postanowił zmienić nazwę federacji i wprowadzić korektę, by mieć swoje pasy, a nie wciąż NWA lub Mexico. Zmienił nazwę z EMLL na CMLL czyli Consejo Mundial de Lucha Libre czyli Worldwide Wrestling Council, mimo zmiany nazwy czasem używa się też starej. Również to doprowadziło do podziałów i odejścia Peny, który założył w 1992r. federacje AAA, która szybko stała się rewelacją. W CMLL wprowadzono nowe pasy już w 1991roku firmowane logiem CMLL i tak wprowadzono nowa od razu dywizje Mini i pas w dywizji tej walczyli karły wcześniej wykorzystywane jako menagerowie, dalej Super Light, Welter, Middle, Light Heavy, Heavy., Tag-Team Trios, i Women. W 1992 Cien Caras po zdobyciu pasa CMLL Heavy odrzuca go pokazując logo AAA i przechodzi do nowej Federacji, zaczęło to wojnę między tymi Promocjami. Jakby tego było za mało, zaczęły wyrastać inne Promocje w Meksyku indys, m. In: World Wrestling Association która powstała w połowie lat 80-tych niespodziewanie przyciągając kilka gwiazd, jak El Hijo de Santo, Blue Demon Jr. CMLL musiało wprowadzić coraz to nowe gwiazdy i lepsze gale, nowymi luchadores których Federacja promowała byli Rayo de Jalisco Jr., Vampiro, Blue Panter, Mascara Magica, Hector Garza Ultimo Guerrero, Rey Bucanero i Shocker. Zaczęli oni być bardzo popularni do tego świetne i ciekawe feuda, praktycznie każdy z każdym. Do CMLL, mimo straty paru zawodników, też niektóre gwiazdy wracały jak Canek czy LA Park. CMLL zaczęła też współpracować mocno z Federacjami Japońskimi, szczególnie z Osaka Pro i Michinoku. Zaczynało być Coraz więcej gal i turniejów, pojawiły się takie jak turniej w pamięci El Santo(biały turniej) czy Blue demona(turniej niebieski), także więcej walk o hair czy mask. W latach 90-tych coraz więcej Federacji indys. zaczęło się tworzyć w Meksyku. Te najważniejsze to: IWRG, AULL, XLAW czy później powstające NGX czy LLF. CMLL zaczęło chętnie współpracować właśnie z takimi małymi promocjami, pożyczając im swoich zawodników i odwrotnie, wprowadzając także trochę hard core w niektórych walkach (później robiło to też AAA). Taka współpraca CMLL z innymi promocjami indys trwa do dziś, tak samo jak z podobnymi promocjami z Japonii. Do dziś tez paru wrestlerów z Japonii walczy w CMLL jak np.; Ultimo Dragon. Za to AAA do dziś mało współpracuje z promocjami indys z Meksyku(w zasadzie tylko NGX), robiąc tu błąd. To wszystko doprowadziło do tego ze znów CMLL wyszło na swoje. Pod koniec lat 90-tych, nie utraciło swojej pozycji numer 1 w Meksyku, ale AAA do dziś jest drugą promocją.
CMLL weszło jako mocna promocja w nowy wiek W latach 2000-2007 to kontynuacja tego co CMLL robiło w latach 90-tych. Plus oczywiście promocja kolejnych nowych luchadorów jak Averno, Mistico(ich feud trwał bardzo długo) , Damian 666.Kolejne stajnie jak Perrot del Mar, Society itp. Na bazie współpracy między CMLL a Japońskimi federacjami Lucha stworzono Torymoun, która zaczęła sama też szkolić młode talenty głównie z Japonii w 2004r. z niej powstało Dragon Gate w 2004r. Z AAA stosunki już nie były takie napięte, szczególnie ze Pena chorował, nawet w czasie święta narodowego zrobiono gale CMLL vs AAA, jak wiadomo Pena później zmarł, obecnie stosunki są neutralne. CMLL to szeroki roster, z wieloma świetnymi wrestlerami, z największą ilością organizowanych gal w roku bo czasem nawet 3 w tygodniu, z różną ilością turniejów, pasów które tak często nie są bronione, jest też entertainment oczywiście nieco inny i o wiele w mniejszym stopniu niż chodżby w federacjach z USA. Obecnie jest to największa federacja w Meksyku i najstarsza aktywna promocja wrestlingu na świecie i z bogatą tradycją.